اشتغال کودکان به کار آن هم کارهای سخت و آسیبزا مقولهای جهانی و قدیمی است که نمیتوان به سادگی از آن عبور کرد. آنچه این روزها بیش از همیشه زنگ خطر کار کودکان را به صدا در میآورد، بهرهکشی، محرومیت از خدمات و امکانات آموزشی، تربیتی، تحصیلی و در معرض آسیبهای متعدد روحی و جسمی قرار گرفتن این قشر است. کودکانی که باید بازی کنند یا درس بخوانند به دلایل گوناگون مورد بیمهری یا سوء استفاده بزرگسالان قرار میگیرند.
در کشور ما نیز برای ساماندهی به این آسیب، پای ارگانهای متعددی از جمله بهزیستی، دادگستری، نیروی انتظامی، ادارات کار و تامین اجتماعی، شهرداری، نهادهای حمایتی، آموزش و پرورش و... در میان است که هر یک باید به وظیفه قانونی خود عمل کنند؛ اما امروز باید در سطح جامعه هم در پی تغییراتی از جنس تغییر معنا و رفتار باشیم تا قدری از لطمههایی که به حال و آینده کودکان کار وارد می شود، بکاهیم.
دست کم آنکه نباید حس خشم، تحقیر و نیازمندی را به کودکان کار القاء کنیم، کودکانی که بدون اختیار و حق انتخاب در معرض آسیبند و همین کودکان، خود پدران یا مادران آینده خواهند بود.
به استناد اخبار منتشر شده از سوی مسئولان سازمان بهزیستی، بالغ بر90 درصد کودکان خیابانی و کار که با آنها روبهرو هستیم دارای خانواده هستند. این کودکان ناگزیر باید تحویل خانوادهها شوند. اما غالب این خانوادهها بار دیگرکودکانشان را وادار به کار میکنند، در نتیجه آنها از تحصیل و فرآیندهای متناسب با رشد و زندگی کودکانه خود محروم میشوند. با اجبار و زور برای کار به خیابانها یا اماکن غیر رسمی فرستاده میشوند و اگر از این کار سرباز بزنند با تنبیه مواجه میشوند. پس آنچه که باید برای ساماندهی این کودکان صورت بگیرد کاری است که باید از خانوادههای آنها آغاز کنیم.
براساس برنامه سلامت اجتماعی در برنامه عملیاتی میان مدت شهرداری مشهد (97 تا 1400) سازمان اجتماعی فرهنگی در حوزه آسیبها و ناهنجاریهای اجتماعی وظیفه دارد از اقشار آسیبپذیر حمایت کند، از آسیبهای اجتماعی پیشگیری کند و همچنین ایجاد انسجام و نشاط اجتماعی و کاهش نابرابریها در محدوده ماموریتهای سازمان است.
معاونت اجتماعی و مشارکتهای سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری تاکنون در حوزه حمایت، آموزش و ارائه امکانات تفریحی به کودکان کار فعالیتهای زیادی را به اجرا در آورده است که شامل برگزاری کارگاههای تابآوری اجتماعی، مشاوره و ارائه خدمات تفریحی بوده و بر همین اساس رویکرد سال 98 نیز توانمندسازی این کودکان است. حتی در ایام ماه مبارک رمضان برنامه سفرههای ساده افطاری با مشارکت شهروندان نیکوکار، برای تعدادی از این کودکان برگزار شد و تور تفریحی در شهربازی هم از خدمات دیگر سازمان به این گروه آسیبپذیر بود. این کودکان نیاز به دیده شدن در جامعه دارند، به ویژه در برنامههای مدیریت شهری که مانند سایر شهروندان این کلانشهر متعلق به همه است.
همزمان با 22 خرداد ماه، روز جهانی مبارزه با کار کودکان، با همکاری انجمنهای مردمنهاد و فعالان حوزه کودک در نظر داریم با ایجاد دو ایستگاه مجزا در دو نقطه از شهر، عموم مردم را نسبت به حضور این کودکان در جامعه متوجه کنیم. این حرکت اجتماعی با هدف آگاهسازی شهروندان نسبت به مسئله کودکان و برقراری ارتباط و تعامل درست با این گروه انجام میشود.
امیدوارم مدیریت شهرداری به ویژه سازمان اجتماعی و فرهنگی شهرداری مشهد همانطور که در برنامه عملیاتی 97 تا 1400 مطرح شده، بتواند خدمات فرهنگی و اجتماعی خود را در گستره وسیعتری برای کودکان در معرض آسیبهای اجتماعی ارائه دهد تا در سایه امام مهربانیها حضرت رضا (ع) شاهد حضور کودکانی شاداب و با نشاط و دور از هر گزند و آسیب روحی و جسمی در جامعه باشیم.